Περί της ελευθερίας της βούλησης

"Σε μία τέτοια διαδοχική αναπαράσταση [...] κινήτρων, διαρκώς συνοδευόμενη από το εσωτερικό "μπορώ να κάνω ό, τι θέλω", η βούληση, τρόπον τινά σαν ανεμοδείκτης σε καλολαδωμένο μεντεσέ και με άστατο αέρα, στρέφεται αμέσως προς κάθε κίνητρο που της παρουσιάζει η φαντασία· και για κάθε ένα απ' αυτά [...] ο άνθρωπος νομίζει ότι θα μπορούσε [...] να σταθεροποιήσει τον ανεμοδείκτη σ' αυτό το σημείο εντύπωση, ωστόσο, πλανερή. Διότι εκείνο το "μπορώ να θέλω τούτο" είναι στην πραγματικότητα υποθετικό."
Στη βραβευμένη πραγματεία του Περί της ελευθερίας της βούλησης, ο Schopenhauer υποβάλλει τούτο το κεντρικό και πάντα επίκαιρο φιλοσοφικό πρόβλημα σ' ενδελεχή, πρωτότυπη, ολοκληρωμένη και συνάμα εύληπτη ανάλυση. Καταδεικνύει μ' αυτήν πως οι ανθρώπινες πράξεις καθορίζονται από τη δράση των κινήτρων επί του αμετάβλητου ανθρώπινου χαρακτήρα με αναγκαιότητα εξίσου αδήριτη όπως κι εκείνη που καθορίζει τα λοιπά φαινόμενα του κόσμου. Φανερώνει επιπλέον το πού έχει τις πηγές της η πλάνη πως η ανθρώπινη βούληση είναι ελεύθερη. Με τούτα, ωστόσο, η ανθρώπινη ελευθερία δεν αίρεται, αλλά μετατοπίζεται στο υπερβατολογικό πεδίο του νοητού χαρακτήρα.
Η ανά χείρας πραγματεία είναι ένα από τα μικρότερης έκτασης γραπτά που πλαισιώνουν το κύριο έργο του Schopenhauer και αναπτύσσουν εμβριθέστερα απ' ό, τι εκείνο ένα κεντρικό φιλοσοφικό ζήτημα. Η ενδελεχής ανάλυση στην οποία υποβάλλεται εδώ το ερώτημα περί της ελευθερίας εξακολουθεί και σήμερα να παρουσιάζει αμείωτο ενδιαφέρον. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)